|
Odrzański Park Krajobrazowy
Odrzański Park Krajobrazowy (projektowany) w znacznym stopniu znajduje się na obszarze powiatu lubińskiego. Jest jednym z niewielu miejsc w Europie, gdzie można zobaczyć i poczuć prawdziwą, dziką przyrodę. Dobrze zachowana dolina dużej rzeki z lasami łęgowymi, wilgotnymi łąkami zalewowymi, bagnami i starorzeczami tworzy jedyny i niepowtarzalny, urokliwy krajobraz.
Obszar Parku to prawie 50 tyś. ha położonych wzdłuż rzeki Odry, pomiędzy Brzegiem Dolnym a Głogowem. W większości obejmuje teren między korytem rzeki a wałami przeciwpowodziowymi, oraz najcenniejsze ze względów przyrodniczych, krajobrazowych
i kulturowych miejsca w okolicy.
O wartościach terenu świadczą takie między innymi obszary jak: „Wały Słońska” czyli ujście Baryczy do Odry, na granicy gmin Szlichtyngowa i Niechlów z rozległymi, wyjątkowymi terenami łąkowymi, zabagnieniami; lasy łęgowe i tereny podmokłe koło Bieliszowa w gminie Jemielno, wyjątkowe starorzecza i lasy koło Borkowa w gminie Pęcław i starorzecza w Głogowie, okolice Orska ze Skarpą Storczyków i Chobieni z „Naroczyckim Łęgiem”, rozległe łąki selernicowe między Lasowicami i Przychową w gminie Ścinawa, starorzecza koło Przyborowa w gminie Wińsko, okolice Tarchalic, Domaszkowa i Lubiąża w gminie Wołów, ujście Kaczawy koło Prochowic, tereny międzywala i okolicznych lasów w gminach Środa Śląska i Miękinia, a także bardzo interesujący Park Miejski w Brzegu Dolnym.
Oprócz wyjątkowej przyrody krajobraz wzbogacają takie zabytkowe perełki jak Lubiąż z klasztorem pocysterskim, Chobienia, Dziewin, a także port rzeczny w Malczycach, most w Ścinawie, przeprawa promowa w Radoszycach. Park Krajobrazowy będzie gwarantował, że ten wyjątkowy w skali Europy krajobraz będzie zachowany i chroniony.
Opr. Piotr Bieruta
Źródło: www.rudna.pl
Ścieżki przyrodnicze
W obrębie doliny Odry, na obszarze powiatu lubińskiego najcenniejsze przyrodniczo i o największych walorach krajobrazowych są trzy obszary starorzeczy, bagien, łąk i lasów. Pierwszy znajduje się na północ od Orska, następny na wysokości wsi Chełm, trzeci w zakolu Odry pomiędzy Ciechłowicami i Chobienią. Taki krajobraz sprzyja rzadkim gatunkom ptaków drapieżnych. Obserwować tu można w locie patrolowym kanie czarne i rude, zaś trzmielojady wypatrują os i trzmieli, których larwami karmią pisklęta. Błotniaki stawowe chwytają ofiary nad szuwarem, w którym zakładają gniazda, lecz najczęściej polują na polach uprawnych. Gnieżdżą się tu myszołowy i jastrzębie, rzadko sokoły, kobuzy. Wytrwały obserwator wypatrzy także bielika, największego krajowego ptaka drapieżnego, a także bajecznie kolorowego zimorodka polującego nad wodą na małe rybki.
Ścieżka przyrodnicza „Krajobrazy Nadodrzańskie – Chełm”
Trasa ścieżki wiedzie przez obszar Natura 2000 „Łęgi Odrzańskie”. Rozpoczyna się w pobliżu przystanku PKS we wsi Chełm (na północny – wschód od niego), oznaczona jest zielonym ukośnym paskiem na białym tle. Początkowo wiedzie na południe, wzdłuż starorzecza, następnie na wschód po czym zawraca w kierunku zachodnim, dalej prowadzi na północ aż do koryta Odry, ponownie zawraca i biegnie na południe do miejsca wyjścia (ścieżka tworzy pętlę). Na trasie ścieżki zlokalizowanych jest 12 stanowisk obserwacyjnych. Długość ścieżki wynosi 5 km. Na jej obszarze rozlewiska Odry i łęgi topolowe pod Chełmem tworzą specyficzną mozaikę środowisk, co sprzyja dużej różnorodności gatunkowej spotykanych tu ptaków (wrona siwa, zimorodek, kaczka krzyżówka, cyranka, cyraneczka, płaskonos, krakwa, czernica, głowienka, tracz nurogęś, gągoł, łabędź krzykliwy i niemy, brodźce, sieweczki, czajki, gęsi, żurawie, świerszczak, strumieniówka, rokitniczka, łozówka, potrzos, muchołówki, strzyżyk, bielik, bocian biały, czapla siwa, kania ruda, kania czarna, dzięcioł duży, dzięcioł średni, dzięciołek, dzięcioł czarny, dzięcioł zielony, dzięcioł zielonosiwy, kruk).
Wędrując ścieżką warto też zwrócić uwagę na:
- pastwiska z kępami drzew (wiązów i dębów) – niska ruń z uwagi na tradycyjny wypas koni, bydła (stanowisko obserwacyjne 1),
- drobne starorzecza będące pod wpływem ocienienia – zbiorowiska rzęs i spirodeli, bogactwo płazów: żaby brunatne i zielone (stanowisko obserwacyjne 2),
- charakterystyczne ptaki Doliny Odry – wrony siwe (stanowisko obserwacyjne 3),
- rozległe płaty szuwaru gliceriowego, mozgi trzcinowatej i tataraku (stanowisko obserwacyjne 4),
- płaty grążela żółtego (stanowisko obserwacyjne 5),
- obserwacje zimorodka w terytorium lęgowym (stanowisko obserwacyjne 6),
- zależność składu gatunkowego drzewostanu i runa leśnego od nachylenia i ekspozycji (stanowisko obserwacyjne 7),
- rozległe płaty zbiorowiska leśnego (grądy z udziałem lipy drobnolistnej) i sadzonej sosny (stanowisko obserwacyjne 8),
- zbiorowiska łąkowe (stanowisko obserwacyjne 9),
- drobne starorzecza z roślinnością bagienną: zbiorowiska ponikła sutkowatego i sitowca (stanowisko obserwacyjne 10),
- wpływ zmian poziomu wody na stratyfikację zbiorowisk roślinnych: od zbiorowisk wodnych przez szuwarowe, do turzycowisk i łąk (stanowisko obserwacyjne 11),
- zbiorowiska łąk świeżych na wałach przeciwpowodziowych (stanowisko obserwacyjne 12).
Opr. Piotr Bieruta
Źródło informacji: A. Chlebowski, I. Krukowska – Szopa, A. Szlachetka, A. Zawadka, Ścieżka przyrodnicza „Krajobrazy Nadodrzańskie – Chełm”, Rudna 1996.
Ścieżka przyrodnicza „Krajobrazy Nadodrzańskie – Orsk”
Trasa ścieżki wiedzie przez obszar Natura 2000 „Łęgi Odrzańskie”. Rozpoczyna się w miejscowości Orsk, obok Ośrodka Kultury i Sportu, wiedzie – początkowo drogą, mijając Kanał Południowy – do miejscowości Dębinki, idąc dalej docieramy do wałów przeciwpowodziowych i koryta Odry, skąd ścieżka zawraca do miejscowości Orsk. Na trasie ścieżki zlokalizowanych jest 12 stanowisk obserwacyjnych, ścieżka jest oznakowana znakiem zielonego ukośnego pasa na białym tle. Długość ścieżki wynosi 8 km. Pokonując trasę mamy okazję podziwiać starorzecza doliny Odry z bogatą ornitofauną i rzadkimi roślinami. Zobaczyć możemy np. kotewkę, orzech wodny czy grzybień biały. Podczas wędrówki po ścieżce zapoznajemy się z ekosystemem lasów nadodrzańskich, chronionymi roślinami, mamy tez wiele okazji do obserwacji różnych gatunków ptaków.
Na ścieżce warto zwrócić uwagę na:
- gniazda bociana białego – ptaka wilgotnych łąk (stanowisko obserwacyjne 1),
- roślinność wolno płynącego cieku (jaskry wodne, rzęśle), godowiska rzekotki, grzebiuszki i kumaka (stanowisko obserwacyjne 2),
- roślinność wodną i bagienną na starorzeczach bez przepływu - trzcinowiska, manna, mozga, turzyce (stanowisko obserwacyjne 3),
- ptaki środowisk wodno-błotnych: bączek, wodnik, łyska, błotniak stawowy, trzciniak, rokitniczka, potrzos (stanowisko obserwacyjne 4),
- ptaki wodno-błotne starorzecza pod Dębnikami: kokoszka, łyska, bąk, brzęczka, perkozek, zimorodek, strumieniówka, świerszczak (stanowisko obserwacyjne 5),
- tendencje dynamiczne lasów liściastych w międzywalu - udział lipy drobnolistnej, klonu polnego, wiązu pospolitego (stanowisko obserwacyjne 6),
- krajobraz łąk i zadrzewień w międzywalu Odry na niżej położonych terenach (stanowisko obserwacyjne 7),
- układ strefowy roślinności błotnej, bagiennej i wodnej charakterystyczny dla międzywala środkowej Odry, szuwary wysokoturzycowe, szuwary właściwe, pneuston (stanowisko obserwacyjne 8),
- zbiorowisko roślin wodnych z udziałem salwinii pływającej, pływacza zwyczajnego, spirodeli, rzęsy drobnej i trójrowkowej, żabiścieku pływającego otoczone zaroślami wierzby łozy (stanowisko obserwacyjne 9),
- zbiorowiska roślin wodnych z udziałem kotewki wodnej, grzybienia białego, grążela żółtego i wywłóczników na największym starorzeczu w pobliżu przysiółka Dębniki (stanowisko obserwacyjne 10),
- ugrupowania ptaków krajobrazu rolniczego: przepiórka, kuropatwa, skowronek, pliszka żółta, gąsiorek, srokosz, potrzeszcz, ortolan, trznadel (stanowisko obserwacyjne 11),
- struktura i funkcja zabudowy technicznej koryta Odry – oznakowanie żeglugi, ostrogi, narzut kamienny (stanowisko obserwacyjne 12).
Opr. Piotr Bieruta
Źródło informacji: A. Chlebowski, I. Krukowska – Szopa, A. Szlachetka, A. Zawadka, Ścieżka przyrodnicza „Krajobrazy Nadodrzańskie – Chełm”, Rudna 1996.
Użytek ekologiczny „Naroczycki Łęg”
„Naroczycki Łęg” jest użytkiem ekologicznym o powierzchni 186,97 ha. Został powołany uchwałą nr XXXV/265/98 Rady Gminy Rudna z 28.04.1998 r. Jego celem jest ochrona znacznego obszaru doliny Odry poddawanego naturalnemu rytmowi okresowych wylewów rzeki z niemal pierwotnym krajobrazem rzecznym - łąki zalewowe, wikliniska, łęgi, starorzecza, skarpa doliny. Położony jest we wschodniej części Gminy Rudna. Obejmuje swym zasięgiem obszar starorzeczy w rejonie Naroczyc i Chobieni.
Teren „Naroczyckiego Łęgu” porośnięty jest cenną i rzadko spotykaną roślinnością, typową dla terenów zalewowych. Celem użytku jest ochrona łąk zalewowych oraz lasu z łęgami wierzbowo-topolowymi oraz jesionowo-wiązowymi. Obszar jaki jest zajęty przez użytek w 50% to zbiorowiska łąkowo bagienne,35% stanowią zbiorowiska krzewiaste, 15% pokryte są przez drzewostan leśny.
Na terenie użytku występują liczne gatunki ptaków wodno-błotnych oraz rzadkich zwierząt. Występuje tutaj aż 39 gatunków ptaków, a 28 z nich zakłada tutaj swoje gniazda. Jest to m.in.: łabędź niemy oraz krzykliwy, bąk, bocian czarny, gęsi i kaczki. W lesie topolowym ma swoje gniazdo orzeł biały.
Ciekawostką dla „Naroczyckiego Łęgu” jest, nietypowe dla tego typu terenów, skupisko dzikich grusz, wśród których 74 stare drzewa uznane zostały pomnikami przyrody. W południowo-wschodniej części użytku rośnie ogromna grusza pospolita o obwodzie 260 cm. Jest jednym z najstarszych okazów tego gatunku, uznana za najcenniejszą w kraju.
Opr. Małgorzata Biadala
Źródła:
Gmina Rudna – Folder informacyjny, Rudna
Rudna. Ilustrowana Monografia Gminy, praca zbiorowa pod red. Stanisława Tokarczuka, Lubin 2010
http://web.pertus.com.pl/~ewarobak/leg.html
http:/www.pijo.pl/nleg.html
http://www.szlakodry.pl/?strona=21
Rezerwat przyrody „Skarpa Storczyków”
Rezerwat utworzony został w 1993 roku na skarpie Pradoliny Głogowskiej. Położony jest w północno-zachodniej części Gminy Rudna. Zajmuje powierzchnie 65,17 hektarów. Granica wschodnia rezerwatu sąsiaduje z zabudowaniami położonej nieopodal wsi Orsk. Od południowo-zachodniej strony otoczony jest łąkami i pastwiskami Doliny Odry. W zachodniej części rezerwatu znajduje się głębokie, koliste starorzecze odrzańskie, wzbogacające rezerwat w środowisko wodne i bagienne.
Rezerwat składa się z kompleksu leśnego, ze stromą skarpą, poprzecinaną wąwozami, porośniętą lasem buczyny niżowej, gradu, łęgu, trzystrumieniowego i jesionowo-olszowego oraz kwaśnej dąbrowy. Na jego terenie znajduje się jedno z unikatowych w skali polski stanowisko storczyka kruszczyka połabskiego (Epipactis albensis). Ponadto w rezerwacie występują liczne okazy rzadkich gatunków flory. Te rośliny to m.in.: paprotka zwyczajna, wiciokrzew pomorski, berberys zwyczajny, lilia złotogłów, pajęcznica gałęziasta, kokorczyka wonna, konwalia majowa. Oprócz stanowiska storczyka, ścisłą ochroną objęte zostały dwa siedliska roślin wodno-bagiennych: kotewki, zwanej orzechem wodnym (wpisanej do Polskiej Czerwonej Księgi Roślin) oraz grzybienia białego. Na obszarze rezerwatu zlokalizowano cztery gatunki chronionych grzybów: purchawicę olbrzymią (która wytwarza największy na świecie owocnik, 20 kg wagi i 70 cm średnicy), soplówkę gałęzistą, (rozwijającą się i rozkładającą martwe drzewa bukowe), szmaciaka gałęziastego oraz sromotnika bezwstydnego. Rezerwat zasiedlają różnorodne gatunki ptactwa - ochroną objęto pięć: bociana czarnego, siniaka, dzięcioła zielonego, muchołówkę białoszyją oraz trzmielojada.
Odwiedzając, niezależnie od pory roku, „Skarpę Storczyków” należy to zgłosić Leśniczemu Leśnictwa Orsk, który sprawuje bezpośredni nadzór nad rezerwatem.
Opr. Małgorzata Biadala
Źródła:
Antoni Bok, Związek gmin „Zagłębia Miedziowego”. Przewodnik przyrodniczo-turystyczny, Polkowice 2006
Gmina Rudna – Folder informacyjny, Rudna
Rudna. Ilustrowana Monografia Gminy, praca zbiorowa pod red. Stanisława Tokarczuka, Lubin 2010
|